Obchodzony 1 grudnia Światowy Dzień AIDS jest okazją do przypomnienia czym jest ta choroba . Kiedyś nazywana „Dżumą XXI wieku”, dziś określana jako choroba współczesnej cywilizacji. Jest to Zespół nabytego niedoboru (rzadziej upośledzenia) odporności, AIDS (ang. Acquired Immune Deficiency Syndromme ).
Przyczyną jest zakażenie wirusem HIV. Znane są trzy główne drogi zakażenia
- kontakt zakażonej krwi z krwią lub błoną śluzową osoby nie zakażonej,
- kontakt seksualny ,
- przeniesienie zakażenia z matki na dziecko w czasie ciąży, porodu lub karmienia piersią.
Wirus po wniknięciu do organizmu atakuje komórki odpowiedzialne za procesy obronne - limfocyty T i wykorzystuje je do własnego namnażania. Od momentu gdy wirus powiela się w komórce limfocytu, traci ona swoje właściwości obronne.
Czas od chwili kontaktu z wirusem, do momentu w którym można zdiagnozować infekcję za pomocą typowych testów to tzw. okienko serologiczne, w przypadku infekcji HIV trwa zwykle około sześciu tygodni. Chory zazwyczaj nie zdaje sobie sprawy z tego że jest zakażony, co sprawia że może stać się źródłem zakażenia dla innych.
W ciągu kilku dni po zakażeniu może rozwinąć się tzw. ostra choroba retrowirusowa trwająca do kilku tygodni. W tym okresie występują objawy ogólne takie jak złe samopoczucie, stany podgorączkowe, bóle głowy towarzyszy temu na ogół powiększenie węzłów chłonnych. Po okresie bezobjawowym, który może trwać nawet kilkanaście lat zaczynają pojawiać się objawy wynikające ze znacznego upośledzenia odporności. Osłabienie organizmu, spadek masy ciała, poty nocne, suchy kaszel, uporczywe biegunki oraz powiększone węzły chłonne. Później organizm atakowany jest przez choroby nowotworowe (mięsak Kaposiego , rak szyjki macicy, chłoniaki).
Jeżeli osoba u której wykryto zakażenie rozpocznie terapię HAART polegającą na przyjmowaniu kilku leków antyretrowirusowych może znacznie przedłużyć życie. W chwili obecnej nie są znane metody wyleczenia zarażenia HIV. Efektem terapii jest sprowadzenie liczby wirusów we krwi do niewykrywalnego poziomu. Nie wynaleziono dotąd szczepionki profilaktycznej, która chroniła by przed wniknięciem wirusa do organizmu jedynym sposobem ochrony przed HIV pozostaje wiedza o drogach zakażenia, sposobach zmniejszania ryzyka i stosowanie tej wiedzy w życiu.
HIV jest wirusem, który do życia potrzebuje organizmu człowieka. Poza organizmem szybko ginie. Niszczą go wszelkie środki dezynfekcyjne, także woda z mydłem. Ginie szybko w wyższych temperaturach (powyżej 56oC po kilku minutach, w 100oC - natychmiast).
Nie można ulec zakażeniu przez przypadkowy kontakt, taki jak dotyk, uściśnięcie ręki, obejmowanie, pocałunek, używanie wspólnych sztućców, szklanek, ręczników, toalet, wanny, basenu , a także kichanie czy kaszel. W ślinie osoby zakażonej może znajdować się wirus, ale ilość jest zbyt mała, by mogła nastąpić infekcja.
Ryzyko zakażenia jest jednak większe, jeżeli osoba hiv+, a zwłaszcza oboje partnerów, posiadają otwarte ranki wewnątrz jamy ustnej spowodowane np. myciem zębów twardą szczoteczką.
Komary i inne „gryzące” owady również nie stanowią zagrożenia. Przeprowadzono wiele badań, które wykazały, że żaden owad nie może przenieść wirusa HIV.
To nieprawda, że AIDS dotyczy tylko osób homoseksualnych i zażywających narkotyki – wirusem HIV może zarazić się każdy, a zachorowanie na AIDS (będąc nosicielem HIV) zależy od wielu czynników.
Zarówno kobiety jak i mężczyźni z HIV mogą mieć zdrowe dzieci. Istnieje metoda izolacji materiału genetycznego z zakażonej wirusem spermy, którym następnie można dokonać zapłodnienia in vitro. Kobiety z HIV, jeżeli stosują się do odpowiednich wskazań lekarzy i zasad terapii antyretrowirusowej mają prawie 100% szansę na urodzenie zdrowego dziecka.
W Polsce statystycznie 3 osoby dziennie dowiadują się o zakażeniu. Jednak wielu Polaków uważa, że zakażenie HIV ich nie dotyczy. Według danych Narodowego Instytutu Zdrowia Publicznego PZH, liczba zdiagnozowanych w Polsce zakażeń HIV to blisko 16 tysięcy. Szacuje się jednak, że z wirusem żyje około 30 - 35 tysięcy osób. Oznacza to, że wiele osób zakażonych o tym nie wie. Liczba badań w kierunku HIV w Polsce systematycznie wzrasta, jednak wciąż wiele osób nie odnosi ryzyka zakażenia HIV do siebie i nie myśli o wykonaniu testu. Tymczasem wczesne wykrycie zakażenia daje szansę na szybkie rozpoczęcie terapii, która przyczynia się nie tylko do poprawy jakości życia, ale także pozwala żyć dłużej.
Test anonimowo i bezpłatnie można wykonać w punktach konsultacyjno-diagnostycznych (PKD). Obecnie takich punktów jest już 31.
Najbliższy w Rzeszowie w Centrum Medycznym „Medyk” ul. Podkarpacka 1.
Czerwona wstążeczka jest znakiem solidarności z zakażonymi HIV i chorymi na AIDS. W tym roku Światowy Dzień AIDS obchodzony jest pod hasłem „ Test na HIV. Test na odpowiedzialność”.
